Takaisin

Áile Aikio

Áile Ingá Aikio
8.6.1979, Utsjoki

Filosofian maisteri (kansatiede) 2012, Helsingin yliopisto

Amanuenssi 2005- (virkavapaalla syksystä 2013), Saamelaismuseo Siida
Toimittaja 2013–2015, Yle Sápmi

Kuva: A. Aikio
Tekstit: Áile Aikio ja Riitta-Ilona Hurmerinta (toim.)

Museas mediasuorgái

Čakčat 2013 mus lei dilli, ahte fertejin oažžut boddu barggus sámi museas. Gosii vahágis, go ledjen háleštan dilis gávpešiljus, munnje fálle barggu Yle Sámis, riikkaradio sámegielat doaimmahusas. Álgit doaimmaheaddjin lei munnje áibbas ođas ja gárten hástit iežan áibbas ođđa vugiiguin. Dat lea leamaš okta dain buoremus mearrádusain maid lean dahkan, vaikko muhtumin lean váillahange ruovttoluodda museamáilbmái.

Yle Sámi doaimmahus lea njealjegielat bargosadji, gos gosii buot bargit leat sápmelaččat. Bargogiellan lea gosii ollásit sámegiella dahje giellamoivi, mas gullojit golbma sámegiela, maid olbmot dievasmahttet dárbbu mielde suomagielain. Yle Sápmi lea sámegielat ja sápmelaš latnja suopmelaš servodagas, mas vel sámeguovllusge váldogiellan lea suomagiella.

Álgen doaimmaheaddjin juovlamánus 2013. Álggus mu bargun lei doaimmahit radio- ja neahttaođđasiid ja fuolahit radio ođassáddagiin. Ođasbarggu lassin lágidišgohten giđđat 2014 beaivválaš magasiidnasáddagiid ja álgen ráhkadit daidda sisdoalu dego jearahallamiid ja raporttaid.

Ovdalaš geasi munnje evttohedje vejolašvuođa sirdásit tv-beallái, lágidit sámegielat tv-ođđasiid oktan golmma doaimmaheaddjis. Yle Ođđasat lea viđa minuhta riikaviidosaš sámegielat tv-sátta, mii álggahuvvui juovlamánus 2013. Sáddagis leat beaivválaččat sulaid 100 000 geahčči birra Suoma. In hutkan ovttage buori siva biehttalit fálaldagas ja nu mun álgen tv-bargui.

Yle Ođđasat lágideaddjin mu bargun lea čohkket sáddaga ovttas ođashoavddain, čállit telegrámmaid, tekstet ieš sáddaga suomagillii, muhto maid čiŋahit iežan, stellet vuovttaid ja válljet biktasiid. Ja dieđusge lágidit ieš sáddaga ja gárvet dan ovttas bagadalliin.

Doaimmaheaddji bargu - ja guhkkin eret tv-bargu - ii goassige lean mielde mu bargoeallinplánain. Eaige mu oahput guoskkahan mediasuorggi dahje journalistihka. Muhto lean fuomášan, ahte humanisttalaš oahpuid sáhttá atnit ávkin máŋggalágan oktavuođain. Mun oainnán, ahte humanisttalaš skuvlejupmi fállá nana vuođu iešguđetlágan bargguide ja doaimmaheaddjái dat heive hui bures.

Humanisttalaš oahpuin gáibiduvvo máhttu beassat jođánit sisa stuorra ollisvuođaide ja guhkit čállosiidda lea leamaš munnje stuorra ovdamunni hohpolaš mediabarggus. Dat lea mu veahkehan, go lean gártan golahit guhkit áiggi materiála čuohppamii, jorgaleapmái ja editerenbargui, masa in leat leamaš nu hárjánan.

Lassin humanisttalaš oahpuin gáibiduvvo, ahte olmmoš máhttá čállit čielgasit ja riekta. Dat leat dárbbašlaš dáidu beaivválaččat mediasuorggisge. Dáidu buvttadit čálalaš teavstta lea guovddážis otnábeaivve maid radiobarggus, go neahttabargguid mearri lassána olles áigge.

Lean beassan ovttastit iežan guokte suorggi earenoamážit dalle go lean bargan fáttáiguin mat gieđahallet kultuvrra ja duoji. Dalle lea leamaš mu skuvlejumis ja áššedovdamušas eanemus ávki. Dáiguin fáttaiguin leange geahččalan bargat álohii go vejolaš, čállán neahttačállosiid ja hupman daid birra lágidanvuoruin radios.

Humanisttalaš skuvlejupmi sodjá máŋggaide bargguide ja fállá vejolašvuođa válljet bargoeallimis earáge bálgaid go masa skuvlejupmi lea álgoálggos oaivvilduvvon. Museasuorggi skuvlejumiin olmmoš sáhttá navššihit vaikko mediasuorgái tv-bargui, jus beare lea duostil.

​

 

Takaisin